Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) – PCI 3.24

 

Τον Οκτώβριο του 2013, υπό τις νέες κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένας κατάλογος 248 σημαντικών έργων υποδομής. Τα έργα αυτά συμβάλλουν στους στόχους για ενοποίηση της αγοράς, ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού και μείωση των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα. Ως «Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος» επωφελούνται ταχύτερης αδειοδοτικής διαδικασίας και εμπίπτουν σε προνομιακές ρυθμιστικές διατάξεις. Ο κατάλογος αυτός θα επικαιροποιείται κάθε δύο έτη.

Το έργο «Σύστημα Αντλησοταμίευσης στην Αμφιλοχία» υλοποιείται από την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Β.Ε.Τ.Ε. ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος υπό τον κωδικό PCI 3.24. Το εν λόγω έργο εντάσσεται στο σχέδιο διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας Βορρά- Νότου στην κεντροανατολική και νοτιοανατολική Ευρώπη (Διάδρομος προτεραιότητας Βορρά- Νότου που αφορά στην ηλεκτρική ενέργεια βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού).

Επιπρόσθετα, το Έργο έχει χαρακτηριστεί ως Στρατηγική Επένδυση και έχει ενταχθεί στις σχετικές διαδικασίες του Ν. 3894/2010.

Στόχος του έργου είναι η αποθήκευση ενέργειας, με σκοπό να βοηθηθεί η ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η περίσσεια αιολικής, φωτοβολταϊκής ή θερμικής ενέργειας σε περιόδους χαμηλής κατανάλωσης ή υπερπαραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα αποθηκεύεται υδραυλικά μέσωτης άντλησης νερού από ταμιευτήρα χαμηλότερης υψομετρικής στάθμης σε ταμιευτήρα υψηλότερης στάθμης. Στη συνέχεια, σε ώρες αιχμής, η ενέργεια θα ανακτάται μέσω της λειτουργίας γεννητριών.

Κύριος του Έργου

Η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ είναι θυγατρική του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και ιδρύθηκε το 1997 ως θυγατρική της ΤΕΡΝΑ Α.Ε. Είναι μια καθετοποιημένη εταιρεία στο χώρο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), με δραστηριότητα την Ανάπτυξη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση και Λειτουργία έργων ΑΠΕ (αιολική, υδροηλεκτρική, ηλιακή, βιομάζα, διαχείριση απορριμμάτων). Διαθέτει ένα μεγάλο αριθμό έργων ΑΠΕ σε λειτουργία, υπό κατασκευή ή σε προχωρημένο στάδιο ανάπτυξης ισχύος περίπου 8.000 MW, έχει ηγετική θέση στην Ελλάδα, καθώς και παρουσία στην Κεντρική και Νοτιο – Ανατολική Ευρώπη και τις ΗΠΑ. H ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ δραστηριοποιείται επίσης σε διεθνείς συλλογικές δράσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, ενώ είναι και μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (EuropeanRenewableEnergyFederation, EREF).

 

Συστήματα αντλησοταμίευσης

Τα συστήματα αντλησοταμίευσης προσομοιάζουν σε μια μεγάλη επαναφορτιζόμενη μπαταρία. Η λειτουργία τους βασίζεται στην αποθήκευση της βαρυτικής δυναμικής ενέργειας του νερού μέσω της άντλησής του από ταμιευτήρες χαμηλής στάθμης σε ταμιευτήρες υψηλότερης στάθμης. Αποτελούν την πιο ώριμη τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας, αφού λειτουργούν ανεξαρτήτως καιρικών φαινομένων. Οι ταμιευτήρες που χρησιμοποιούνται είναι μικρότεροι σε μέγεθος από τους συμβατικούς και με μικρότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, υπό την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείται τουλάχιστον ένας υφιστάμενος ταμιευτήρας. Η μονάδα αντλησοταμίευσης μπορεί να εκκινήσει σε λίγα μόλις λεπτά, παρέχοντας έτσι άμεσο ενεργειακό ανεφοδιασμό σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Αρχικά η φιλοσοφία του σχεδιασμού των συστημάτων αυτών ήταν η βελτιστοποίηση της λειτουργίας των λιγνιτικών σταθμών με στόχο τη σταθεροποίηση της παραγόμενης ενέργειας, την αποδοτικότερη λειτουργία τους και τη μείωση των εκπομπών CO2. Ειδικότερα, σε ένα σύστημα με σημαντικό ποσοστό θερμικών μονάδων, που λειτουργούν σε ισχύ βάσης και μέση ισχύ, τα συστήματα αυτά προσφέρουν μεγαλύτερα ανταποδοτικά οφέλη, αυξάνοντας την απόδοση των γεννητριών πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα και μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Τα τελευταία χρόνια, η χρήση αντλησοταμιευτήρων έχει συμβάλει αποφασιστικά στην ανάπτυξη συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Τα συστήματα αντλησοταμίευσης παρέχουν στο ενεργειακό δίκτυο μεγαλύτερη ευελιξία και ισορροπία μέσω της υποστήριξης έναντι των αυξομειώσεων της παραγόμενης ενέργειας, καθιστώντας έτσι δυνατή την είσοδο ανανεώσιμων πηγών και επιταχύνοντας την «απανθρακοποίηση» του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, εξασφαλίζοντας περισσότερη ασφάλεια και αποδοτικότητα στη μεταφορά και διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος (μειώνοντας την πιθανότητα εμφάνισης απρογραμμάτιστων κυκλικών βρόχων, συμφόρησης στο δίκτυο, εναλλαγών τάσης και συχνότητας), συμβάλλοντας έτσι στην σταθεροποίηση των τιμών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, και την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού.

Η αποθήκευση ενέργειας μέσω άντλησης αποτελεί την πλέον οικονομικά αποδοτική τεχνολογία διαθέσιμη σήμερα για την αποθήκευση ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα. Παρά τις υποσχόμενες εξελίξεις σε άλλες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, η αντλησοταμίευση αποτελεί τη μόνη μέθοδο που υπόσχεται οικονομικά αποδεκτή αποθήκευση ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα.Επιπλέον, με περίπου 80% συντελεστή απόδοσης, οι μονάδες αντλησοταμίευσης έχουν τον υψηλότερο βαθμό απόδοσης συγκρινόμενες με άλλες μονάδες παραγωγής ενέργειας.

Περιγραφή του έργου

Το έργο PCI 3.24 «Σύστημα Αντλησοταμίευσης στην Αμφιλοχία» βρίσκεται στο Δήμο Αμφιλοχίας του Νομού Αιτωλοακαρνανίας στην Στερεά Ελλάδα. Αποτελείται από δύο ξεχωριστούς ταμιευτήρες τοποθετημένους σε υψηλότερη στάθμη, «Άγιος Γεώργιος» και «Πύργος», καθώς και έναν κοινό ταμιευτήρα σε χαμηλότερη στάθμη, την υφιστάμενη λίμνη Καστρακίου (ιδιοκτησία της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού-ΔΕΗ).

Ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός θα εγκατασταθεί σε δύο ανεξάρτητους σταθμούς παραγωγής κοντά στη βορειοανατολική όχθη της λίμνης Καστρακίου. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς του συστήματος είναι περίπου 680 MW (παραγωγή) / 730 MW (άντληση) και η καθαρή ετήσια παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια είναι 816 GWh. O συνολικός προϋπολογισμός του έργου αναμένεται να ξεπεράσει το ποσό των 500 εκ. ευρώ.

Ο ταμιευτήρας Άγιος Γεώργιος έχει ωφέλιμο όγκο περίπου 5 x 106 m3, εγκατεστημένη ισχύ (λειτουργία γεννητριών): 460 MW (4 αναστρέψιμες μονάδες), εγκατεστημένη ισχύ (λειτουργία αντλιών): 496 MW. Ο ταμιευτήρας Πύργος έχει ωφέλιμο όγκο περίπου 2 x 106 m3, εγκατεστημένη ισχύ (λειτουργία γεννητριών): 220 MW (2 αναστρέψιμες μονάδες), εγκατεστημένη ισχύ (λειτουργία αντλιών): 234 MW.

Τα οφέλη του έργου

Στο σύστημα

Το Ελληνικό ενεργειακό δίκτυο δεν έχει την απαιτούμενη ευελιξία και σταθερότητα για να επιτρέψει την διείσδυση των διαλειπουσών ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Η κύρια παραγωγή βασίζεται σε συμβατικές θερμικές μονάδες (λιγνίτη και συνδυασμένου κύκλου) με υψηλά τεχνικά ελάχιστα και αδυναμία προσαρμογής σε συχνές αυξομειώσεις ισχύος. Η παρουσία μονάδων αντλησοταμίευσης είναι απαραίτητη για την ασφαλή παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και ως εφεδρεία στη διαλείπουσα παραγωγή ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές, για να διασφαλιστεί η αποδοτική ενσωμάτωση των ΑΠΕ και η καλύτερη προσαρμογή της λειτουργίας των θερμικών μονάδων, αφού μπορούν να προσφέρουν αποθηκευτική ικανότητα σε μεγάλη κλίμακα, καθώς και ορισμένες ξεχωριστές Επικουρικές Υπηρεσίες στο σύστημα. Πέρα από ηλεκτρικό ρεύμα το Σύστημα Αντλησιοταμίευσης παρέχει και άλλες υπηρεσίες στο σύστημα, όπως ρύθμιση συχνοτήτων και τάσης, στρεφόμενη εφεδρεία, επανεκκίνηση του συστήματος μετά από ολική διακοπή (blackstart), αυτόματος έλεγχος ενεργοποίησης από απόσταση, αναπλήρωση απωλειών δικτύου και ενεργοποίηση ελέγχου έκτακτης ανάγκης. Η αντλησιοταμίευση αποτελεί την πιο ώριμη και αξιόπιστη τεχνολογία, κατάλληλη για υψηλές απαιτήσεις αποθηκευτικής ικανότητας, τόσο από τεχνικής όσο και από οικονομικής πλευράς.

Στην εθνική αγορά ενέργειας

Το έργο συμβάλλει θετικά στην εσωτερική αγορά ενέργειας και την εθνική οικονομία μέσω της μείωσης του ελλείμματος των εισροών (κυρίως φυσικό αέριο) και των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (ως αποτέλεσμα της καύσης λιγνίτη). Η παρουσία της υδροηλεκτρικής παραγωγής ενέργειας σε ένα διασυνδεδεμένο δίκτυο μεταφοράς συνεισφέρει στη μείωση της μεταβλητότητας και της αβεβαιότητας της αιολικής ενέργειας, παρέχει σταθερή ισχύ και συνεπάγεται σημαντικά οικονομικά οφέλη για την αγορά του ηλεκτρικού ρεύματος. Οι παραπάνω συνεισφορές στο ενεργειακό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας για την ολοκλήρωση της Εσωτερικής Αγοράς Ενέργειας. Η ύπαρξη μιας ανταγωνιστικής αγοράς έχει στόχο να προσφέρει στους Ευρωπαίους καταναλωτές μια λύση πιο συμφέρουσα σε σχέση με την εισαγωγή καυσίμων και να καταστήσει την αγορά προσιτή σε όλους τους παραγωγούς, ιδιαίτερα εκείνους που επενδύουν σε μορφές ανανεώσιμης ενέργειας.

Στην Ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας

Το Έργο έχει σημαντικό διασυνοριακό αντίκτυπο στις γειτονικές χώρες, λόγω της μεταφοράς ενέργειας μεταξύ Κρατών Μελών. Η συνολική μέγιστη ισχύς διασύνδεσης με γειτονικά κράτη είναι 2000 MW, 1300 MW εκ των οποίων είναι μεταξύ της Ελλάδας και άλλων Κρατών Μελών (Ιταλία και Βουλγαρία) και 700 MW με τρίτα κράτη (Αλβανία, FYROM και Τουρκία). Η συνεισφορά του έργου στη μεταφορά ενέργειας στο εξωτερικό είναι ιδιαίτερα σημαντική. Σύμφωνα με το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ» του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής η αναμενόμενη μεταφορά Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές μεταξύ της Ελλάδας και άλλων Κρατών Μελών της ΕΕ θα ισοδυναμεί με 856 ktoe το 2015 και 529 ktoe το 2020. Το PCI 3.24 προβλέπεται να παράγει  816 GWH/έτος, περίπου 70 ktoe/έτος, συνεισφέροντας έτσι σημαντικά στη μεταφορά ενέργειας στο εξωτερικό.

Στο περιβάλλον

Όπως αναφέρθηκε, η συμβολή του έργου στην αειφορία είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς συνεισφέρει στην κατάκτηση του στόχου της ΕΕ για 20% μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020. Επιπλέον, ο ταμιευτήρας υπολογίζεται να συνεισφέρει στην αύξηση τόσο της βιοποικιλότητας όσο και των πληθυσμών συγκεκριμένων ομάδων ή ειδών που επωφελούνται από περιβάλλοντα νερών μεγαλύτερου βάθους με χαμηλά ποσοστά ροής και μαλακό υπόστρωμα. Η δημιουργία τέτοιων συνθηκών αναμένεται να είναι αποτέλεσμα της σταδιακής αύξησης των αποθέσεων στον πάτο του ταμιευτήρα. Στην περίπτωση ειδών ή ομάδων που καταλαμβάνουν πιο ευρύ χώρο όπως θηλαστικά, ερπετά, πτηνά κλπ, ο ταμιευτήρας αναμένεται να λειτουργεί θετικά αυξάνοντας την συνολική βιομάζα της τροφικής αλυσίδας.

Στην τοπική κοινωνία

Η υλοποίηση του έργου δύναται να συνεισφέρει σημαντικά στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Ο Κύριος του Έργου θα προσπαθήσει να αναπτύξει πρωτοβουλίες που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και προοπτικές του τόπου. Επιπροσθέτως, επιλέγοντας, όποτε αυτό είναι δυνατό, την αξιοποίηση τοπικών κατασκευαστών και προμηθευτών, τόσο κατά τη διάρκεια της φάσης κατασκευής όσο και της λειτουργίας, το έργο αναμένεται να ωφελήσει άμεσα και έμμεσα την οικονομία στους τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται. Τέλος, ο σχηματισμός της λίμνης και η βελτίωση των δρόμων πρόσβασης μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων ψυχαγωγίας στην περιοχή και να προσελκύσουν επισκέπτες και τουρίστες.

Η κατάσταση υλοποίησης του Έργου

Το έργο έχει λάβει άδεια παραγωγής από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και προσωρινούς όρους διασύνδεσης από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ).

Την παρούσα χρονική στιγμή, το έργο βρίσκεται στη φάση εκπόνησης μελετών και περιβαλλοντικής αδειοδότησης.